అప్పుడు నువ్వెక్కడున్నావు?---------------------------------------
మూలం -రిషభదేవ్ శర్మ
అనువాదం - ఆర్.శాంతసుంద
ఉన్న పౌరుషాన్నంతా కూడగట్టుకుని
దేశమంతా పోరాడుతున్నప్పుడు
రాత్రనక
పగలనక
కొత్త కొత్త యుద్ధ స్థావరాల్లో
కాస్త చెప్పవా మిత్రమా
నువ్వప్పుడు ఎక్కడ ఉన్నావో?
ఎక్కడ ఉన్నావు నువ్వు?
పర్వతశ్రేణుల్లోని హిమనదాలు
పేలుళ్ళకి గజగజ వణికిపోతూ ఉంటే
ధవళ శిఖరాలకి నవయువకులైన జవాన్లు
అభిషేకం చేస్తున్నారు తమ ఎర్రని వెచ్చటి నెత్తురుతో
మువ్వనె జెండా ఎగురవేస్తున్నారు
మంచు కప్పిన
స్వర్ణిమ గుహల శిరస్సు మీద
తమ మట్టి బండిని
మట్టిలో కలిపేసి.
ఆకాశం నుంచి కురిసే అగ్నిని భరించారు
తమ ఛాతీల మీద.
విమానాలు కాలిపోయినా
కూలిపోనివ్వలేదు తమ ధైర్య సాహసాలని .
మృత్యువు కూడా మళ్ళిపోయింది వాళ్ళకి నమస్కరించి;
అగ్నిలోనుంచి పునీతులై వచ్చారు
మృత్యుంజయ పక్షుల్లా భరతమాత బిడ్డలు.
చివరికి ఆ నిందితుల సిరస్సులు కూడా
ఉరికంబాలు తమకోసం ఎదురుచూస్తున్నయని తెలిసీ
వచ్చి చేరాయి ఈ ఆత్మాభిమానపు యుద్ధంలో
గౌరవం పొందాయి ప్రాణాలర్పించి.
పెరిగింది రక్తదానం చెసేవాళ్ళ సంఖ్య
రాత్రనక
పగలనక
కొత్త కొత్త యుద్ధ స్థావరాలలో.
కాస్త చెప్పవా మిత్రమా
అప్పుడు నువ్వెక్కడ ఉన్నావో?
చెప్పు మిత్రమా
ఎక్కడున్నావు నువ్వు?
యుద్ధం !
కేవలం సరిహద్దుల వద్దే జరగలేదు.
నువ్వు చదివిన, విన్న వార్తల్లో
కొన్ని ఎత్తైన శిఖరాల పేర్లు మాత్రమే ఉన్నాయి.
యుద్ధం జరిగింది
దేశమంతటా
ఒక్కొక్క గ్రామంలోనూ
ప్రతి వీధిలోనూ
బలైన అమరుల
ఒక్కొక్క రక్తం బొట్టుతో బాటు
అమరత్వం పొందాయి
ఆ వీరులని కన్న మాతృమూర్తుల మృత్యుంజయ స్తన్యం,
తీయని తేనెలాంటి అక్క చెల్లెళ్ళ ఆప్యాయత,
నవవధువులు,ప్రోషిత భర్తృకల
మధుపర్కాలూ, నగల అలంకారాలూ.
ప్రతి రక్తపు బొట్టుతోనూ
అమరత్వాన్ని పొందాయి
కొన్ని వేల కన్నీటి చుక్కలు కూడా
ప్రతి రాత్రీ
ప్రతి రోజూ
కొత్త కొత్త యుద్ధ స్థావరాల్లో.
కాస్త చెప్పు ఆ సమయంలో నువ్వెక్కడునావో?
ఇంకా గర్భంలోనే ఉన్న శిశువులు
తమ తండ్రులని ఇచ్చివేశారు,
అంపశయ్యల మీద పడుకున్న తండ్రులు
దానం చేశారు తమ కుమారులని;
మగపిల్లలు తమ పోకెట్ మనీ ఇచ్చారు,
ఆడపిల్లలు కలలనిచ్చేశారు;
కొజ్జాలు సైతం విజయం లభించాలని ప్రార్థించారు;
చివరికి బిచ్చగాళ్ళు కూడా బోర్లించారు తమ సంచులని.
కవులు పదాలని దానమిచ్చారు,
శ్రమజీవులు చెమట చుక్కల్ని సమర్పించారు.
దిక్కులేని దీనులు కూడా
గొంతులు కలిపారు ఐకమత్యంగా ఉండాలని.
నేలా నింగీ
ఆ ప్రార్థనలని ప్రతిధ్వనించాయి
ప్రతి రాత్రీ
ప్రతి దినమూ
కొత్త కొత్త యుద్ధ స్థావరాల్లో.
ఇప్పుడు చెప్పు మిత్రమా
నువ్వప్పుడు ఎక్కడున్నావో?
రక్తం చిందించిన వారిలోనా?
కన్నీరు మున్నీరయిన వారిలోనా?
లేక చెమట ధారబోసిన వారిలోనా?
బహుశా ఇంకెక్కడో ఉండిఉంటావు !
అయితే మరి చరిత్ర నిన్ను ఛీకొట్టక మానదు !!!
******************************************
భారత సైన్యం పోరాడటానికి సరిహద్దుకి వెళ్ళిన ప్రతిసారీ అనుమానం వ్యక్తం చేసే వికృత మానసిక ప్రవృత్తి గల ఒక్కొక్క'మాహాత్ముడినీ' కాలర్ పట్టుకుని,"అప్పుడు నువ్వెక్కడున్నావు?" అని అడగాలనిపిస్తుంది.కార్గిల్ యుద్ధం జరుగుతున్నప్పుడు రాసిన ఒక పాత కవిత మీ కోసం-
రిశభదేవ్ శర్మ.
********
भारतीय सेना के प्रत्येक अभियान पर संदेह से ग्रस्त रहने की विकृत मानसिकता वाली एक-एक 'महान आत्मा' का कॉलर खींचकर पूछने की इच्छा होती है - तुम 'तब' कहाँ थे?
प्रस्तुत है एक पुरानी कविता।
तब तुम कहाँ थे?
**************
-ऋषभ देव शर्मा
""""""""""""""""''"''""
**************
-ऋषभ देव शर्मा
""""""""""""""""''"''""
जूझ रहा था जिस समय पूरा देश
समूचे पौरुष के साथ
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर ;
समूचे पौरुष के साथ
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर ;
बताओ तो सही
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
कहाँ थे?
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
कहाँ थे?
पर्वतमालाओं के हिमनद
काँप-काँप जाते थे विस्फोटों से,
श्वेत शिखरों का अभिषेक कर रहे थे
उठती उम्र के जवान
अपने गर्म लाल लहू से
और फहरा रहे थे तिरंगा
बर्फ से आच्छादित
हिरण्यमय गुफाओं के भाल पर,
अपनी मिट्टी की गाडी़ को
मिट्टी मे मिलाकर।
झेल रहे थे वे आसमान से बरसती आग
अपनी छातियों पर।
काँप-काँप जाते थे विस्फोटों से,
श्वेत शिखरों का अभिषेक कर रहे थे
उठती उम्र के जवान
अपने गर्म लाल लहू से
और फहरा रहे थे तिरंगा
बर्फ से आच्छादित
हिरण्यमय गुफाओं के भाल पर,
अपनी मिट्टी की गाडी़ को
मिट्टी मे मिलाकर।
झेल रहे थे वे आसमान से बरसती आग
अपनी छातियों पर।
जल गए विमान
पर जलने नहीं दिया
उन्होंने अपना हौसला।
लौट गई मृत्यु भी करके प्रणाम उन्हें;
निखर आए आग में से
मरजीवा पंछियों-से भारत माँ के बेटे।
पर जलने नहीं दिया
उन्होंने अपना हौसला।
लौट गई मृत्यु भी करके प्रणाम उन्हें;
निखर आए आग में से
मरजीवा पंछियों-से भारत माँ के बेटे।
वे लांछित शीश तक भी
शामिल थे अस्मिता के इस युद्ध में
जिनकी प्रतीक्षा में था फाँसी का फंदा;
हो गए गौरवान्वित वे सभी।
शामिल थे अस्मिता के इस युद्ध में
जिनकी प्रतीक्षा में था फाँसी का फंदा;
हो गए गौरवान्वित वे सभी।
लंबी परंपरा दिखाई दी
रक्तदान करने वालों की
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर।
रक्तदान करने वालों की
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर।
बताओ तो सही,
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
युद्ध!
केवल सीमा पर नहीं था।
तुमने जो पढ़े-सुने खबरों में, वे
-तो नाम भर थे कुछ ऊँचे शिखरों के।
केवल सीमा पर नहीं था।
तुमने जो पढ़े-सुने खबरों में, वे
-तो नाम भर थे कुछ ऊँचे शिखरों के।
युद्ध तो लडा़ जा रहा था
देश भर में
गाँव-गाँव, गली-गली;
और शहीद हो रहा था
खून के हर कतरे के साथ
वीर प्रसू जननियों का मृत्युंजय दुग्ध,
मिसरी सी बहनों का शहदीला प्यार,
दूधों-नहाई प्रोषितपतिका वधुओं का
लाल जोड़े और हरी चूड़ियों का सिंगार।
देश भर में
गाँव-गाँव, गली-गली;
और शहीद हो रहा था
खून के हर कतरे के साथ
वीर प्रसू जननियों का मृत्युंजय दुग्ध,
मिसरी सी बहनों का शहदीला प्यार,
दूधों-नहाई प्रोषितपतिका वधुओं का
लाल जोड़े और हरी चूड़ियों का सिंगार।
शहीद हो रहे थे खून के हर कतरे के साथ
हज़ार-हज़ार आँसू भी
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर।
हज़ार-हज़ार आँसू भी
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर।
बताओ तो सही?
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
गर्भस्थ शिशुओं ने
अपने पिता दे दिए,
शरशय्या पर सोए पिताओं ने
दे दिए अपने पुत्र ;
बच्चों ने अपना जेबखर्च दे दिया,
बच्चियों ने अपने सपने दिए ;
हिजड़ों तक ने कीं फतह की दुआएँ;
भिखारियों ने भी उलट दीं झोलियाँ।
कवियों ने शब्द दिए,
मज़दूरों ने पसीना।
उखड़े और उजड़े हुओं ने भी
मिलकर दी एकता की आवाज़।
अपने पिता दे दिए,
शरशय्या पर सोए पिताओं ने
दे दिए अपने पुत्र ;
बच्चों ने अपना जेबखर्च दे दिया,
बच्चियों ने अपने सपने दिए ;
हिजड़ों तक ने कीं फतह की दुआएँ;
भिखारियों ने भी उलट दीं झोलियाँ।
कवियों ने शब्द दिए,
मज़दूरों ने पसीना।
उखड़े और उजड़े हुओं ने भी
मिलकर दी एकता की आवाज़।
धरती और आकाश ने
गुंजारित कीं प्रार्थनाएँ
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर।
गुंजारित कीं प्रार्थनाएँ
हर रात
हर दिन
नए-नए मोर्चों पर।
बताओ तो सही
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
तब तुम कहाँ थे, दोस्त?
खून बहाने वालों में?
आँसू लुटाने वालों में?
या पसीना सींचने वालों में?
आँसू लुटाने वालों में?
या पसीना सींचने वालों में?
शायद कहीं और थे तुम?
तब तो इतिहास तुम्हें धिक्कारेगा!!0
-ऋषभ देव शर्मा
^^^^^^^^^^^^^
तब तो इतिहास तुम्हें धिक्कारेगा!!0
-ऋषभ देव शर्मा
^^^^^^^^^^^^^
कोई टिप्पणी नहीं:
एक टिप्पणी भेजें